UYARI ⚖️ Bu içerik, Türkiye’deki Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Yönetmeliği (29.07.2023) gereği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi yerine geçmez .
“Yumurtalık kisti” (adnexal kist) terimi, yumurtalık veya çevre dokularda içi sıvı dolu kesecikleri ifade eder. Üreme çağındaki kadınların yaklaşık %25’inde en az bir kere görülür. Çoğu iyi huyludur ve belirti vermeden kaybolur. Temel hedefler:
| Ana Grup | Alt Tip | Basit Açıklama |
|---|---|---|
| Fonksiyonel | Folikül • Korpus luteum | Adet döngüsüne bağlı; çoğu <5 cm, 6‑8 haftada geriler |
| Epitel‑Neoplastik | Seröz • Müsinöz kistadenom | Benign‑borderline‑malign spektrum; çoğu yavaş büyür |
| Germ Hücresi | Dermoid (Matür teratom) | Yağ‑kalsiyum içerir; torsiyon eğilimi yüksek |
| Endometriotik | Endometrioma | “Çikolata kisti”; infertilite‑pelvik ağrı ilişkili |
| Paraovaryen | Gartner kisti | Tuba‑ligament kökenli; genellikle semptomsuz |
Not: 5 cm’den küçük fonksiyonel kistler tek başına yumurtalık kanseri belirtisi değildir; düzenli ultrasonla izlenir.
| Marker | Premenopoz | Menopoz Sonrası | Yorum |
|---|---|---|---|
| CA‑125 | Özgüllük düşük (endometrioziste artar) | Tarama için yararlı | RMI skoruna katılır |
| HE4 | Ovulasyon etkisi az | Yüksek özgüllük | ROMA: CA‑125 + HE4 kombinasyonu |
RMI (Risk of Malignancy Index)
RMI = TVUS skoru × CA‑125 (U/mL) × menopoz katsayısı
≥ 200 → jinekolojik onkoloji sevki.
IOTA Simple Rules
Benign (B) işaretleri: Basit yapı, akışsız duvar vs.
Malign (M) işaretleri: Papiller çıkıntı, çok odacıklı >10 cm, yoğun vaskülarite.
Kararsızsa: IOTA LR2 ya da ADNEX modeli hesaplanır; habis riski >10 % ise MRI + onkoloji görüşü önerilir.
| Kist Özelliği | Yaş | İlk Kontrol | Sonraki Aralık | İzlem Sonu |
|---|---|---|---|---|
| Basit <5 cm | <40 | 6 ay TVUS | 12 ay | 2 yıl stabil |
| Basit 5‑7 cm | <45 | 3 ay TVUS + marker | 6 ay | 24 ay stabil |
| Endometrioma <4 cm | Her yaş | Yıllık US | Yıllık | Menopoz / cerrahi |
| Dermoid <5 cm | <35 | 6 ay US | 12 ay | 24 ay stabil |
| Kompleks ≥7 cm | Her yaş | MRI + onkolog | — | Onkoloji karar |
ACOG 2024 taslağı: ≥10 cm hacimli, papiller çıkıntılı ya da CA‑125 artışı olan hastalar <insitu> jinekolojik onkolojiye yönlendirilmelidir.
| Endikasyon | Yöntem | Avantaj |
|---|---|---|
| Dermoid >5 cm | Kistektomi | Torsiyon önlenir, over korunur |
| Persistan fonksiyonel >7 cm | Fenestrasyon | Hızlı taburculuk (1 gün) |
| Endometrioma ≥4 cm + infertilite | Stripping + dikişsiz hemostaz | 12 ayda spontan gebelik oranı ↑ |
ESGO laparoskopi kalite göstergesi: İnsüflasyon ≤12 mmHg, enerji modülasyonu, ovar rezervi koruma.
| Faydalar | Kanıt Düzeyi |
|---|---|
| Erken müdahale ile acil cerrahi oranı %50 → < %10 | Kohort |
| Laparoskopide hastanede kalış 1,2 gün (açık: 3,8) | RCT n = 180 |
| Endometrioma eksizyonu sonrası 1 yıl gebelik %40 | Meta‑analiz |
| Risk | İnsidans | Önlem |
|---|---|---|
| Kanama | 1‑3 % | Bipolar hemostaz / konversiyon |
| AMH düşüşü | Endometrioma stripping sonrası | Soğuk diseksiyon, hemostaz kalemi |
| Nüks (endometrioma) | %25/2 yıl | Post‑op OKS / GnRH |
✓ Uzman jinekolog ve jinekolojik onkolog ortak konsültasyonu
✓ ESGO‑IOTA kriterlerine göre tek oturumda US + ROMA analizi
✓ Minimal invaziv cerrahi sonrası hızlı iyileşme programı
✓ Fizyoterapist eşliğinde post‑op 24 saat mobilizasyon
✓ KVKK uyumlu “Dijital Hasta Portalı” ile sonuç‑takip bildirimi
Süreç boyunca tüm kişisel verileriniz 6698 sayılı KVKK koruması altındadır; kayıtlar yalnızca hekiminiz tarafından görülür.
| 1 | “Yumurtalık kisti hangi durumlarda ameliyat edilir?” | Basit <5 cm kistler genellikle izlenir; ancak 7‑10 cm’yi aşan, papiller çıkıntılı, hızlı büyüyen ya da CA‑125 yüksekliği gösteren kistler için cerrahi gerekebilir. Ayrıca şiddetli ağrı, torsiyon şüphesi veya gebelik planını olumsuz etkileyen endometriomalar laparoskopik olarak çıkarılır. |
| 2 | “Yumurtalık kisti adet geciktirir mi?” | Fonksiyonel kistler, özellikle luteal fazı uzatarak adetin 1‑2 hafta gecikmesine yol açabilir. Kist küçüldüğünde döngü normale döner; ancak sık tekrarlıyorsa hormon analizi ve hekim takibi önerilir. |
| 3 | “Yumurtalık kisti ağrı yapar mı?” | Evet. Kist gerildikçe kasık‑bel bölgesinde künt ağrı, cinsel ilişkide hassasiyet veya ani torsiyonda şiddetli kramp görülebilir. Ağrı kesiciyle geçmeyen durumlarda acil US şarttır. |
| 4 | “Kaç cm olunca kist alınmalı?” | Genel eşik 5 cm’dir; 5‑7 cm’de risk faktörleri yoksa izlem, 7‑10 cm’de operasyon ihtimali artar. 10 cm üzeri çoğu kist, rüptür ve torsiyon riski nedeniyle planlı cerrahiye yönlendirilir. |
| 5 | “Kist patlarsa ne olur?” | Küçük rüptürler hafif kasık ağrısı ve serbest sıvıyla sınırlı kalır. Şiddetli ağrı, tansiyon düşüklüğü veya iç kanama belirtileri varsa acil laparoskopik tamir gerekebilir. |
| 6 | “Kist tekrarlar mı?” | Fonksiyonel kistler döngüsel olabilir; yaşam tarzı ve hormon düzenlemesiyle nüks azaltılır. Endometrioma, cerrahi sonrası 2 yılda %25’e kadar nüks edebilir; OKS veya GnRH idamesi riski %10’a düşürür. |
| 7 | “Hamilelikte yumurtalık kisti tehlikeli mi?” | Çoğu küçük kist gebelikte kendiliğinden küçülür. Torsiyon riski 1/800 civarındadır; 6‑8 cm üzeri kistler 2. trimesterde laparoskopik olarak güvenle çıkarılabilir. |
| 8 | “Bitkisel tedavi işe yarar mı?” | Bilimsel kanıt yoktur. Adaçayı, keten tohumu gibi fitoöstrojen içeren bitkiler hormon dengesini etkileyebilir; hekim önerisi olmadan kullanılmamalıdır. |
| 9 | “Der‑moid kist kansere dönüşür mü?” | Matür teratomların malign transformasyon oranı %0,2’nin altındadır. Ancak >5 cm olduklarında torsiyon riski nedeniyle elektif kistektomi önerilir. |
| 10 | “Kist aldırmak menopozu erkene çeker mi?” | Tek taraflı, over dokusu koruyarak yapılan kistektomi genellikle menopozu etkilemez. Tekrarlayan cerrahilerde ovaryan rezerv izlenmeli; AMH takibi ve fertilite planlaması yapılmalıdır. |
0(312) 335 48 38