Burun kanaması (epistaksis), toplumun %10‑15’inde en az bir kez görülen yaygın bir durumdur. Çoğu olgu kısa süreli tampon basıncıyla durur; ancak belirli hastalarda genişlemiş veya anormal damar yatakları tekrarlayan kanamalara yol açarak yaşam kalitesini ve iş gücünü olumsuz etkiler. Nazal koterizasyon – halk arasındaki adıyla burun içi damar yakma – minimal invaziv bir girişimle sorunlu damarı kalıcı olarak koagüle etmeyi amaçlar. Bu rehber; tedavinin bilimsel temellerini, hasta seçimini, işlem adımlarını ve mevzuat‑etik çerçevesini merak edenler için hazırlanmıştır.
Not: Evreleme ve etiyolojiye yönelik klinik protokol; Türk Rinoloji Derneği’nin 2024 epistaksis algoritması doğrultusunda yürütülmelidir (kanama bölgesinin endoskopik lokalizasyonu + vital bulgular değerlendirmesi).
Nazal koterizasyon, endoskopik görüş altında kanama odaklı damarın kontrollü termo‑koagülasyonu işlemidir. Kullandığımız temel teknolojiler:
| Teknoloji | Çalışma prensibi | Avantaj | Limitasyon |
|---|---|---|---|
| Elektrokoter | Rezistif akım → ısı | Hızlı pıhtı; düşük maliyet | Yüksek ısı → perforasyon riski |
| Diyot Lazer | 810‑980 nm ışık → hemoglobin absorbsiyonu | Daha selektif; minimal termal yayılım | Donanım maliyeti; göz koruması |
| Gümüş Nitrat Stik | Kimyasal koter | Ofis ortamında pratik | Sığ penetrasyon; tekrara ihtiyaç |
| Argon Plazma Koagülasyon | İyonize argon gazı | Yüzeysel difüzyon alanı | Cihaz erişilebilirliği sınırlı |
Randomize çalışmalarda elektrokoter ile kimyasal koterizasyonun tek seferde kanamayı durdurma başarısı sırasıyla %88 ve %75 bildirilmektedir.
Kontrendikasyonlar: Aktif sistemik enfeksiyon, burun içi malignite, INR > 3, çocuk hastada sedasyon riskinin tolere edilememesi.
İşlem süresi tipik olarak 15‑30 dakikadır; sedasyon gereksinimi çoğu erişkinde yoktur.
| Avantaj | Dezavantaj | |
|---|---|---|
| Koterizasyon | Yüksek primer başarı, günübirlik prosedür, düşük maliyet | Mukozal kabuklanma, nadiren septal perforasyon |
| Nazal Tampon | Ofis kolaylığı, sedasyon gereksiz | Hasta konforu düşük, enfeksiyon‑hipoksi riski, rekürrens yüksek |
| Embolizasyon | Dirençli posterior epistaksiste etkili | Radyasyon, anestezi, inme riski; maliyet yüksek |
Komplikasyon riskini azaltmak için hekim; düşük enerji ayarı, minimal temas süresi ve tek taraflı uygulama prensibine uymalıdır.
Uzman Kulak Burun Boğaz ekibimiz, epistaksis algoritmasına uygun olarak kişiye özel tedavi planı hazırlar. Lazer ya da elektrokoter seçimi; damar çapı, lokalizasyon, hastanın sistemik hastalıkları ve ilaç profiline göre yapılır.
Tıbbi Uyarı: Burada sunulan bilgiler hekim muayenesinin yerini tutmaz. Kişisel tanı‑tedavi kararı için lütfen KBB uzmanına başvurun.
| Soru | Yanıt |
|---|---|
| 1. Burun içi damar yakma acı verir mi? | İşlem öncesi %4 lidokain + topikal vazokonstriktör uygulanır. Böylece hastalar çoğunlukla yalnızca basınç hissi tanımlar. İşlem sonrası hafif yanma 24 saat içinde nazal nemlendiricilerle azalır; sistemik ağrı kesici gereksinimi nadirdir. |
| 2. Burun koterizasyonu sonrası kanama tekrarlar mı? | Literatürde ilk koter sonrası 6 ay içinde rekürrens %10‑12 civarındadır. Risk; hipertansiyon, koagulopati, sigara kullanımıyla artar. Takipte mukoza nemlendirme ve basınç kontrolü önemli rol oynar. |
| 3. İyileşme sürecinde tampon çıkarılmalı mı? | Mikro‑silikon tampon genellikle 4‑6 saatte hekimce çıkarılır. Evde ek tampon kullanımı önerilmez; kanama durmazsa acile başvurulmalıdır. |
| 4. Lazer ve elektrokoter arasındaki fark nedir? | Lazer daha selektif ısı yaydığı için termal hasar minimaldir; ancak cihaz maliyeti yüksek ve göz koruma protokolü gereklidir. Elektrokoter yaygın bulunur, maliyet avantajlıdır. Klinik başarı oranları benzerdir. |
| 5. İşlemden önce aspirin kesilmeli mi? | Kardiyolog onayı olmadan antiplatelet/antikoagülan kesilmez. Genelde aspirin devam eder, varfarinli olgularda INR ≤ 2,5 hedeflenir. |
| 6. Çocuklara nazal koter uygulanabilir mi? | Evet; tekrarlayan anterior epistaksis yaşayan çocuklarda sedasyon‑monitörizasyon eşliğinde uygulanabilir. Tekniğin çocuk‑erişkin protokol farkı enerji dozunun azaltılmasıdır. |
| 7. Hamilelerde nazal koter güvenli mi? | Lokal anestezik ve düşük enerjili koter, obstetrik açıdan genellikle güvenli kabul edilir; yine de obstetri uzmanıyla risk‑fayda değerlendirmesi yapılmalıdır. |
| 8. Kronik rinitim var, koter yaptırsam burun tıkanıklığım geçer mi? | Nazal koter yalnızca kanama odaklı damarı kapatır; alerjik/vasomotor rinit semptomlarını tedavi etmez. Rinit tedavisi için ayrı protokoller gerekir. |
| 9. İşlem sonrası spor yapabilir miyim? | İlk 72 saat ağır egzersizden, ağırlık kaldırmaktan ve sıcak saunadan kaçının. Hafif yürüyüş ikinci günden itibaren genelde güvenlidir. |
| 10. Evde kanama olursa ne yapmalıyım? | Başı öne eğip burun kanatlarını 5 dk sıkın, soğuk kompres uygulayın. 10 dk içinde durmazsa acil servise başvurun. |
0(312) 335 48 38