Gebelik Takibi Rehberi — Hamilelikte Güvenli Adımlar

Hamilelik, fizyolojik bir olay olmasına rağmen anne‑baba adayları için pek çok soru işareti barındırır. Gebelik takibi (diğer adıyla antenatal bakım veya hamilelik takibi), bu soru işaretlerini bilimsel verilerle yanıtlayan, olası riskleri erken tanıyan ve sağlıklı bir doğum sürecine zemin hazırlayan organize bir sağlık hizmetidir. 2025’te güncellenen ACOG Klinik Konsensus Raporu, antenatal bakımın dijital sistemler, kişiselleştirilmiş risk hesaplama araçları ve çok disiplinli ekiplerle zenginleştiğini vurgular.

Yasal Uyarı: Bu içerik, Sağlık Alanında Dijital İçerik ve Reklam Uyum Rehberi (Türkiye) ile Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun, bilgilendirme amaçlıdır. Tanı‑tedavi yerine geçmez; kişisel tıbbi tavsiye için mutlaka hekiminize başvurunuz.

1. Gebelik Takibi Neden Gerekli?

Erken Tanı & Önleme: Gebelik hipertansiyonu, gestasyonel diyabet ve preterm doğum gibi komplikasyonlar, erken tespit edildiğinde yönetilebilir.
Anne‑Bebek Sağlığında Maksimum Koruma: WHO’nun 2022 Antenatal Care Modeli, düzenli ziyaretlerin perinatal mortaliteyi ortalama %18 azalttığını bildirir.
Psikolojik Güven: Bilinçli anne adayı, kaygı düzeyini düşürerek olumlu doğum deneyimine katkıda bulunur.
Kişiselleştirilmiş Bakım: 2025 ACOG konsensusu, demografik ve genetik verilerle risk sınıflandırmasını önerir.

2. Takibin Bilimsel Temelleri

Dönem	Ziyaret Sıklığı*	Ana Amaçlar	Kılavuz Referansı
0–12. hafta	4 haftada 1	Gebelik doğrulama, obstetrik anamnez, ikili tarama	WHO 2022 / ACOG 2025
13–28. hafta	4 haftada 1	Anatomik tarama (detaylı USG), OGTT, Demir takibi	ACOG CPG No 229
29–36. hafta	2–3 haftada 1	Büyüme izlemi, Rh uygunsuzluğu profilaksisi	T.C. SB Gebelik İzlem Rehberi
37–40. hafta	Haftada 1	Doğum planı, NST/BT, pozisyon kontrolü	ACOG Outpatient Surveillance

*Standart gebelikte önerilen minimum sıklık; risk faktörlerine göre artırılabilir.

3. Haftalara Göre Gebelik Takibi Protokolü

1. Trimester (0–13. Hafta)

Gebelik Kesesi & Kalp Atımı: 6.–7. haftada transvajinal USG.
İkili Tarama (11–14 hf): Serbest β‑HCG, PAPP‑A ve ense kalınlığı.
Kan Grubu/Rh, Tam Kan, TSH, Vit D, HbA1c.
Risk Konsültasyonları: Endokrin, kardiyoloji, psikiyatri (gereğinde).

2. Trimester (14–28. Hafta)

Detaylı Ultrason (18–22 hf): Yapısal anomali taraması.
OGTT (24–28 hf): 75 g ≥ 25 µg/dL eşik.
Dörtlü Test veya NIPT seçenekleri.
Aşı Takvimi: Tetanoz‑difteri‑boğmaca (Tdap), influenza.

3. Trimester (29–40. Hafta)

Biyofizik Profil & NST: 32. hf sonrası riskli olgularda başlayabilir.
GBS Kültürü: 35.–37. hf arası.
Doğum Pozisyonu & Pelvik Değerlendirme
Doğum Planı: Vajinal / Sezaryen, analjezi tercihleri.

4. Temel ve İleri Tetkikler

Tetkik	Ne Zaman?	Neyi Gösterir?
Ultrason	Her trimester	Yaş, plasenta, anomaliler
Kan Sayımı	İlk + 24. hf	Anemi, trombosit
İdrar Kültürü	İlk + 28. hf	Asemptomatik bakteriüri
OGTT	24–28 hf	Gestasyonel diyabet
NIPT / CVS / Amniyosentez	10–16 hf (seçici)	Kromozom anomalileri
NST & BPP	32 hf+ riskli	Fetal oksijenasyon

5. Beslenme, Egzersiz ve Psikososyal Destek

Beslenme

Günlük 300 kcal ek enerji, protein 1,1 g/kg.
Folat (400 µg), Demir (27 mg), Kalsiyum (1000 mg) takviyeleri.
Akdeniz Diyeti örüntüsü, glisemik kontrol sağlar.

Egzersiz

Haftada 150 dk orta yoğunlukta yürüyüş/yüzme.
Yoga ve pelvik taban egzersizleri, doğum ağrısını azaltabilir.

Psikososyal Destek

Gebelik yogası, nefes terapisi, ebe/psikolog eşliğinde doğuma hazırlık kursları.
Postpartum depresyon ön taraması (EPDS) 28 hf’de başlar.

6. Riskli Gebeliklerde Yaklaşım

Risk Faktörü	Önerilen Ek İzlem
Gestasyonel Diyabet	Diyetisyen + haftalık glisemik profil
Pre‑eklampsi Öyküsü	12. hf’den itibaren düşük doz Aspirin
Çoğul Gebelik	2. trimesterden itibaren 2 haftada 1 USG
Plasenta Previa	32 hf’den sonra hastane yatışı planı

7. Doğuma Hazırlık & Doğum Planı

Doğum Eğitim Sınıfları: Anne‑baba adaylarına nefes, masaj, emzirme eğitimi.
Analjezi Seçenekleri: Epidural, kombine spinal‑epidural, farmakolojik olmayan yöntemler.
Postpartum Randevu: Doğumdan 6 hafta sonra tam kontrol; emzirme, aile planlaması danışmanlığı.

8. Sık Sorulan Sorular

Soru	Yanıt (≈ 70 kelime)
1. Gebelik takibi ne zaman başlamalı?	Hamilelik testi pozitif olur olmaz, ideal olarak 6‑8. haftada ilk obstetrik muayeneye gidilmelidir. Bu ziyarette gebelik haftası kesinleştirilir, ikili tarama için randevu planlanır ve risk faktörleri değerlendirilir.
2. İlk ultrason hangi haftada yapılır?	6.–7. haftada transvajinal ultrasonla gebelik kesesi ve fetal kalp atımı izlenir; bu, dış gebelik riskini elemine eder.
3. İkili tarama testi nedir?	11.–14. haftalar arasında yapılan serum (β‑HCG, PAPP‑A) ve ense kalınlığı ölçümüdür; Down sendromu riskini saptar.
4. OGTT zararlı mı?	Mevcut kanıtlara göre 75 g glukoz yükleme testi anne‑bebeğe zarar vermez; gestasyonel diyabet saptamada altın standarttır.
5. Gebelikte kaç kilo alınmalı?	BKİ 18,5–24,9 olan kadınlar için toplam 11–16 kg önerilir; kilo kontrolü, diyabet ve hipertansiyon riskini azaltır.
6. Demir takviyesi ne zaman başlanır?	Genellikle 12. haftadan itibaren günlük 27 mg elementer demir verilir; anemi öyküsü olanlarda daha erken başlanabilir.
7. Covid‑19 aşısı gebelikte yapılabilir mi?	WHO ve Türk Neonatoloji Derneği, mRNA aşılarının 12. haftadan sonra güvenle uygulanabileceğini belirtir.
8. Detaylı ultrason kaçıncı haftada?	18.–22. haftada detaylı (dört boyutlu) anatomik tarama yapılır; organ anomalilerinin %80’i bu aşamada tanınır.
9. NST nedir, ne zaman yapılır?	Non‑stress test, bebeğin kalp atımını ve hareketlerini kaydeder; 32. haftadan itibaren riskli gebeliklerde haftalık uygulanır.
10. Doğum planı neden önemli?	Doğum ağrısı yönetimi, doğum şekli ve acil durum kararlarını önceden netleştirerek anne adayına kontrol duygusu sağlar ve komplikasyon oranlarını düşürür.

9. Kaynaklar

ACOG Clinical Consensus: Tailored Prenatal Care Delivery for Pregnant Individuals, Nisan 2025. ACOG
ACOG Committee Opinion: Outpatient Antenatal Fetal Surveillance, Haz 2021. ACOG
T.C. Sağlık Bakanlığı — Gebelik Hakkında SSS, Halk Sağlığı Genel Md. E-Zehra
WHO Antenatal Care Recommendations (2022 güncellemesi).
Turkish Perinatology Society Guidelines (2024).

Haricî Link Önerileri
WHO Antenatal Care Portal
ACOG Patient Resources
T.C. Sağlık Bakanlığı Gebe Bilgilendirme Sayfası